علیرضا عسکری مارانی در خصوص کاهش ارزش معاملات خرد و مشکلات به وجود آمده در معاملات آنلاین برخی کارگزاری‌ها و عدم تخصیص اعتبار به معامله‌گران گفت: کشور در شرایط فورس ماژور قرار داشت و نمی‌توان این شرایط را عادی قلمداد کرد؛ یعنی نهادی در خصوص قطع اینترنت تصمیم گرفت که موضوع مهم تری یعنی امنیت ملی را بر دیگر موضوعات اولویت داد. پیشکسوت خوشنام بازار سرمایه افزود: علاوه بر بورس، بازار‌های دیگر نیز نیازمند اینترنت برای فعالیت بوده که بعضا حتی اهمیت آن‌ها از بازار سرمایه نیز بیشتر است؛ مثل بازار پول، مسکن، ارز و طلا و همه استارتاپ‌هایی فعال در بستر اینترنت، درگیر این موضوع بوده اند.

وی در خصوص ادامه بازار با توجه به بازگشت وضعیت نرمال به کشور با اشاره به اینکه هفته آتی نیز نوساناتی وجود داشته و از هفته بعد می‌توان در مورد روند شاخص کل تحلیل درست تری ارائه کرد، افزود: کاهش ارزش معاملات خرد نتیجه مشکلات پیش‌آمده بوده و مردم در هفته گذشته با توجه به مسائل رخ داده، رغبتی به معامله نداشتند.عسکری مارانی همچنین در خصوص افزایش قیمت بنزین و تأثیر آن بر سودآوری پالایشگاه‌ها نیز گفت: این موضوع تأثیر چندانی بر سودآوری پالایشگاه‌ها ندارد، شاید موجب شود پالایشگاه‌ها مطالبات خود را راحت‌تر از دولت وصول کنند و حجم معاملات مطالبات آن‌ها از دولت کاهش پیدا کند که خود این نقدینگی که وارد بنگاه‌ها می‌شود، می‌تواند توان آن‌ها را بالا ببرد.

وی با بیان اینکه امیدواریم چنانچه قرار است ریسک دیگری به اقتصاد وارد شود، در این اندازه و حجم نباشد، ادامه داد: به هر حال ریسک سیستماتیک تحمیل شده به اقتصاد، حجم و اندازه بزرگی داشت و طبیعی است با توجه به این موضوع، مردم پیش فرض‌هایی را در آینده مبنی بر اینکه دولت چه بنگاه‌ها و عوامل افزایشی دیگری را در اختیار داشته و می‌تواند آن‌ها را بالا ببرد، در نظر بگیرند چرا که هر ریسک سیستماتیکی به جامعه تحمیل شود، می‌تواند قیمت تمام شده را بالا ببرد.عسکری مارانی در خصوص قیمت ارز نیز گفت: اینکه افزایش قیمت بنزین موجب بالا رفتن قیمت ارز شود، به مدیریت دولت بر بازار ارز بر می‌گردد، چنانچه مدیریت درستی انجام شود در روز‌های ابتدایی نه چندان، ولی در آینده تأثیرگذار خواهد بود.

وی ادامه داد: افزایش بنزین به این معناست که قیمت تمام شده روزانه حمل و نقل مردم اعم از آحاد جامعه برای رسیدن به محل کار افزایش خواهد یافت و همین موضوع باعث می‌شود که سال آینده برای حفظ قدرت خرید مردم، افزایش حقوق و دستمزد بیشتری لحاظ شود و بنابراین سال آینده هزینه حقوق و دستمزد بالاتر می‌رود.وی تأکید کرد: دولتمردان ما باید یک اصل را یاد بگیرند و آن این است که اگر می‌خواهند ریسک سیستماتیکی به اقتصاد وارد کنند، پیش از عملیاتی کردن تحلیل، آن را از کارشناسان اقتصادی جویا شوند و محیط اجتماعی و اقتصادی را بررسی کنند و تصمیم خود را منطقی‌تر بگیرند.وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر شرایط را به گونه‌ای پیش برده بودیم که بنزین به تدریج سه هزار تومان شده بود، این موضوع اینچنین مشکل‌آفرین نمی‌شد.

کاهش ۱۱۴۶۹ میلیارد ریالی مشارکت سهامداران خرد در هفته گذشته

مجموع ارزش معاملات خرد در هفته منتهی به ۲۲ آبان ماه رقم ۴۹۶۷۸ میلیارد ریال بوده و این رقم در هفته منتهی به ۲۹ آبان ماه، ۳۸۲۰۹ میلیارد ریال گزارش شده؛ یعنی در هفته گذشته شاهد کاهش ۱۱۴۶۹ میلیارد ریالی در ارزش معاملات خرد بوده ایم. اگر نگاهی به گزارشی که بورس تهران برای هفته منتهی به ۲۹ آبان ماه در سایت خود قرار داده بیفکنید، ارزش کل معاملات با رشد ۲۸.۱۵ درصدی رقم ۸۳۸۸۹ میلیارد ریال گزارش شده، حجم معاملات نیز با رشد ۲۷.۱۵ درصدی رقم ۱۶۳۴۱ میلیون سهم و اوراق مالی بوده است.

لیکن اگر به انواع معاملاتی که در بورس تهران و بین حقیقی‌ها و حقوقی‌ها و تابلو‌های مختلف رقم می‌خورد، آشنایی داشته باشید و دقیق‌تر این گزارش را بررسی و تجزیه و تحلیل کنید، نکات جالبی را خواهید دانست. روز یکشنبه ۲۶ آبان ماه ارزش معاملات ۳۹۵۵۰ میلیارد ریال گزارش شده، در حالی که از این رقم ۲۶۴۲۵ میلیارد ریال مربوط به معاملات عمده و انتقالی بوده است، حال اگر ارزش معاملات بورس تهران را در هفته گذشته بدون احتساب این رقم محاسبه کنیم، به عدد ۵۷۴۷۴ میلیارد ریال خواهیم رسید که نسبت به ارزش معاملات هفته قبل (۶۵۴۶۳ میلیارد ریال) کاهش قابل توجهی داشته است؛ لازم به ذکر است در هر دو هفته ۵ روز معاملاتی را شاهد بوده ایم. یکی دیگر از پارامتر‌های مؤثر بر نحوه مشارکت سهامداران حقیقی و خرد در بازار سرمایه ارزش معاملات خرد است، در هفته گذشته (منتهی به ۲۹/۰۸/۹۸) ارزش معاملات خرد بدین شرح بوده است:

مجموع ارزش معاملات خرد همان گونه که می بینید، در هفته گذشته رقم 38209 میلیارد ریال بوده است، حال نگاهی به ارزش معاملات هفته قبل یعنی هفته منتهی به 22/08/98 خواهیم داشت.

مجموع ارزش معاملات خرد در این هفته 49678 میلیارد ریال بوده؛ یعنی در هفته گذشته، شاهد کاهش 11469 میلیارد ریالی در ارزش معاملات خرد بوده ایم.

 چرا درخواست ابطال معاملات بورس تهران جدی گرفته نشد؟

اما چه چیز این کاهش ارزش معاملات خرد را رقم زده است؟ هفته گذشته و به دلیل بروز اعتراض ها و ناآرامی ها در سطح جامعه در واکنش به تصمیم دولت برای افزایش 300 درصدی قیمت بنزین به طور ناگهانی، اینترنت جهانی برای جلوگیری از حرکات سازمان یافته نیروهای معاند قطع شد. مدیر عامل بورس تهران در حاشیه نمایشگاه کیش اینوکس 2019 نیز بر این مطلب صحه گذاشت که درصد بالایی از معامله گران بورس تهران به صورت آنلاین فعالیت می کنند.

جالب اینجاست که چند کارگزاری مهم که ارزش معاملاتی بالایی در بازار سرمایه را به خود اختصاص می دهند، سرورهای خود را به داخل کشور منتقل نکرده بودند و به همین دلیل در سامانه های آنلاین خود و نحوه نمایش با مشکلاتی مواجه بودند، در کنار این مسأله، تخصیص اعتبار به مشتریان نیز با مشکلاتی به دلیل قطع اینترنت مواجه شده و در نهایت صدای سهامداران و تقاضای آنها برای ابطال معاملات و توقف تا بازگشت اینترنت و دسترسی یکسان همه به امکان رصد آنلاین و ثبت سفارش بر این مبنا از طرف سازمان بورس شنیده نشد.

حال این پرسش پیش می آید، چنانچه در آینده با موارد پیش بینی نشده ای از این نوع مواجه شویم، چه باید کرد، به نظر می رسد انتقال سرور تمام کارگزاران به خصوص کارگزاران برتر بازار سرمایه به داخل کشور در سریع ترین زمان ممکن از چنین مسائلی پیش بینی خواهد کرد و مسئولان محترم سازمان بورس نیز باید بپذیرند که در صورت نداشتن اینترنت و اختلال در دسترسی همگانی به رصد بازار ـ که جزو لاینفک و ابتدایی ترین حقوق سهامدار است ـ ابطال معاملات باید در دستور کار قرار گیرد.