گردش مالی این‌چنینی البته تنها به همسایه شمال‌غربی ایران محدود نمی‌شود. تعطیلات عید فطر در کشورهای مسلمان از ۳ روز تا بیش از ۲۳روز متغیر است؛ زمانی که فرصت مناسبی را در اختیار مسلمانان قرار می‌دهد که به سفر بپردازند. برخی از کشورهایی که جمعیت مسلمان بیشتری دارند، توانسته‌اند از این تعطیلات برای درآمدزایی از راه سفرهای ورودی و داخلی مسلمانان در تعطیلات استفاده کنند. با این‌همه، اگرچه تعطیلات دو روزهعید فطر در ایران همه‌ساله تعداد بسیاری از گردشگران داخلی را به مقاصد مختلف فرامی‌خواند، کشورمان هنوز نتوانسته از این فرصت برای درآمدهای ارزی بهره کافی ببرد.
به روش همسایه
اما ترکیه، به‌عنوان یکی از همسایگان ایران، از هیچ فرصتی برای بهره‌گیری اقتصادی از تعطیلات عید فطر غافل نشده است. این کشور امسال تعطیلات عید فطر را تا ۹ روز افزایش داده است تا بتواند درآمد بیشتری از سفرهای ورودی و داخلی کسب کند. این افزایش تعداد روزهای تعطیل البته از چند ماه قبل اعلام شده تا مردم بتوانند برای سفرهای خود برنامه‌ریزی کنند و با رزرو قبلی خدمات موردنیازشان، هزینه کمتری برای سفر بپردازند؛ اقدامی که رئیس اتحادیه هتلداران و تورگردانان توریستی مدیترانه‌ای ترکیهآن را دلیلی برای بهبود وضعیت کسب و کارهای گردشگری طی تعطیلات عید فطر می‌داند. رئیس فدراسیون هتلداران ترکیه نیز درباره عواید مالی گردشگری و هتلداری در این تعطیلات به روزنامه ترکیه‌ای «حریت» گفته است: «گردش مالی مورد انتظار از اقامت گردشگران در هتل‌ها طی تعطیلات پیش‌رو به یک میلیارد لیر خواهد رسید.»
از سوی دیگر، همزمان با آغاز تعطیلات عید فطر در ترکیه، فرودگاه استانبول با افزایش تردد مسافران پروازهای داخلی و خارجی مواجه شده است. بر اساس آنچه رسانه ترکیه‌ای «آناتولی» گزارش داده، شرکت هواپیمایی ترکیه و برخی دیگر از شرکت‌ها شمار پروازهای خود را افزایش داده‌اند؛ اتفاقی که در پی افزایش تقاضای شهروندان رخ داده است. همین امر باعث شده در مراکز کنترل امنیتی و کنترل پاسپورت، صف‌های طولانی مسافران ایجاد شود. از سوی دیگر انتظار می‌رود ۴/ ۸۵ درصد ظرفیت پروازهای امروز ترکیش ایرلاینز پر شود. در این راستا، مجموع ۴۹۵ پرواز خروجی امروز این شرکت نیز افزایش خواهد یافت. ورود گردشگران خارجی مسلمان و غیرمسلمان به ترکیه در ایام ماه رمضان و در تعطیلات عید فطر البته تنها به کسب و کارهای گردشگری رونق نمی‌بخشد. بسیاری از گردشگرانی که در این ایام سفر می‌کنند، چه داخلی و چه خارجی، بخشی از سفر خود را به خرید کالاها و خدمات مختلف می‌گذرانند و این امر رونق دیگر کسب و کارها را نیز رقم خواهد زد.
فرصت‌سوزی ایران
با این همه اما در ایران اتفاقات دیگری در حال رقم خوردن است. همه ساله تعطیلات عید فطر فرصتی برای سفرهای داخلی به‌شمار می‌رود؛ سفرهایی که اغلب شهرهای شمالی کشور را به‌عنوان مقاصد اصلی انتخاب می‌کنند و از آنجا که بدون برنامه‌ریزی انجام می‌شود، اغلب با گردش مالی مناسبی همراه نیست. این امر البته به باور کارشناسان، به سبک سفرهای ایرانی‌ها نیز بازمی‌گردد؛ نبود فرهنگ‌سازی برای سفرهای گروهی، تصمیم‌های آنی درباره مقصد سفر که موجب بی‌برنامگی در اقامت گردشگران می‌شود، نبود زیرساخت‌های کافی و مناسب، عدم توزیع مناسب تعطیلات در تمام ایام سال و برخی چالش‌های دیگر اغلب باعث شده سفرهای داخلی که در این ایام صورت می‌گیرد بیش از هرگونه عواید اقتصادی، هزینه‌های مادی، محیطی و اجتماعی برای مقاصد سفر داشته باشد.
از سوی دیگر، به‌رغم آنکه تعداد مسافران ورودی به ایران از کشورهای مسلمان همسایه از جمله جمهوری آذربایجان و عراق روز به روز درحال افزایش است، شواهد نشان می‌دهد همچنان بسته‌های سفر مناسب برای تعطیلات عید فطر به این گردشگران ارائه نمی‌شود؛ این درحالی است که چنین اتفاقی می‌تواند در شرایط نامناسب اقتصادی، خون تازه‌ای در رگ‌های گردشگری و اقتصاد کشور جاری کند. به اعتقاد فعالان و کارشناسان گردشگری، تفاوت اصلی در مقایسه بین دو تجربه ایران و ترکیه به برنامه‌ریزی و تداوم در اجرای برنامه‌های کاربردی برمی‌گردد. رشد سفر مسلمانان از کشورهای همسایه به کشور، بدون برنامه‌ریزی و صرفا به دلیل ارزان شدن سفر به ایران درحال رقم خوردن است. اما آنچه می‌تواند به این جریان سفر جهت ببخشد و آن را ساماندهی کند، برنامه‌ریزی و استفاده از بزنگاه‌های این‌چنینی است.