در حال حاضر هفت منطقه فعال آزاد تجاری- صنعتی در کشور شامل قشم، کیش، چابهار، اروند، انزلی، ارس و ماکو، با هدف توسعه و رشد اقتصادی از طریق سرمایه گذاری خارجی در حوزه تولید و صادرات مشغول به فعالیت هستند.برای دستیابی به هدف توسعه صادرات در این مناطق، دولت‌ها ملزم به لغو برخی از قوانین کسب و کار حاکم بر سرزمین اصلی در مناطق آزاد شده‌اند، هرچند که در عمل این اتفاق صورت نگرفته و یا به صورت ناقص انجام می‌شود و یکی از گلایه‌های مناطق آزاد نیز اجرایی نشدن قوانین و آئین نامه‌های مرتبط با مناطق آزاد است.در این مطلب فرصت‌های سرمایه گذاری در هر یک از مناطق آزاد ایران به طور مختصر آمده است:

منطقه آزاد چابهار

چابهار در استان سیستان و بلوچستان و در کنار دریای عمان در گوشه شرقی خلیج چابهار قرار گرفته است و منطقه‌ای چندمنظوره با بخش‌های در حال توسعه آموزشی، صنعتی، توریستی و حمل‌ونقل محسوب می‌شود. سازمان منطقه آزاد چابهار توسعه شهرک‌های تخصصی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در زمینه‌های صنعتی، لجستیک، آموزشی، درمانی، گردشگری و… را در برنامه‌های خود دارد که ایجاد شهرک لجستیک در چهارچوب برنامه‌ها و اسناد بالادستی دنبال می‌شود. پارک صنعتی شیلات فبشا سازمان منطقه آزاد چابهار مجموعه ایست تقریباً ۸۰ هکتاری واقع در ناحیه صنعتی این سازمان با کاربری تخصصی صنایع فرآوری محصولات شیلاتی با فناوری‌های نوین. این شهرک در مجاورت خط ساحلی خلیج چابهار و در پیکره هفتم صنعتی سازمان قرار داد.

علاوه بر شیلات، صادرات خرما و لجستیک، منطقه آزاد چابهار در حوزه مواد غذایی، لوازم و تجهیزات پزشکی و پتروشیمی نیز فرصت‌هایی برای سرمایه گذاری در اختیار می‌گذارد. ساخت بزرگ‌ترین گلخانه ایران و بزرگ‌‎ترین گلخانه تمام‌شیشه‎ای مدرن جهان نیز با تکنولوژی شیرین‌سازی آب‌های عمان با سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون یورو به تازگی در این منطقه کلید خورده است.مجتمع پتروشیی توسعه نگین مکران، مجتمع فولاد مکران، شهر توریستی رویال صدف و هتل سدس از پروژه‌های بزرگ و فعال در منطقه محسوب می‌شوند.

 منطقه آزاد کیش

جزیره کیش دومین جزیره بزرگ جنوب کشورمان است که دارای سوابق بازرگانی متعددی است و در گذشته پل ارتباطی کشور‌های اطراف محسوب می‌شده است.منطقه آزاد کیش سال هاست که توسعه و جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی را یکی از ماموریت‌های اصلی خود قرار داده و فرصت‌های سرمایه گذاری بسیاری را در دستور کار دارد و آن‌ها را در بخش‌های مختلف و به تفکیک کارکرد قرار داده است.

از بین ۳۶۰ ایده مختلف در زمینه سرمایه گذاری، ۵۰ ایده و فرصت سرمایه گذاری در حوزه‌هایی نظیر گردشگری، نوآوری، هتلداری، درمانی و دیجیتالی توسط سازمان منطقه آزاد کیش شناسایی شده و در بخش‌های تفریحی و فراغتی، اقامتی و پذیرایی، بخش خدماتی، بخش تولیدی، زیرساختی، محور‌های ویژه تمدن‌ها و طراحی و بازسازی سفین قدیم تقسیم بندی شده است.

منطقه آزاد ارس

یکی دیگر از مناطق آزاد کشورمان که در ناحیه شمال غربی کشورمان قرار دارد، منطقه آزاد ارس است. این منطقه به پشتوانه مناطق ارزشمند اکولوژیکی حفاظت شده، اقلیم و منابع غنی آب، ذخیره‌گاه‌های بین‌المللی جنگلی، محیط زیست مطلوب و قابلیت‌های توسعه گردشگری در زمینه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و ورزشی، به یک منطقه بین‌المللی گردشگری، تفریحی، سلامتی و درمانی تبدیل شده است. یکی از برند‌های ارس ساخت سازه‌های گلخانه‌ای است و این منطقه در حال تبدیل شدن به قطب محصولات گلخانه‌ای نیز هست.

علاوه بر آن بخش دامی و تولید و تامین گوشت کشور نیز حوزه برندینگ ارس محسوب می‌شود. پرورش ماهی قزل آلا در سیستم مدار بسته، احداث هتل بیمارستان تخصصی، کشت فراوری و بسته بندی گیاهان دارویی نیز از جمله فرصت‌های منطقه آزاد ارس محسوب می‌شود.

منطقه آزاد اروند

منطقه آزاد اروند در شمال غربی خلیج فارس به وسعت ۱۷۲ کیلومتر مربع در محل تلاقی دو رودخانه اروند رود و کارون واقع است و دارای مرز مشترک میان کشور‌های همسایه عراق و کویت است. منطقه آزاد اروند بر برند تولیدی و صادرات آن به کشور‌های دیگر توجه ویژه‌ای داشته است. صادرات شیلات، ماهی و میگو در این منطقه از رتبه خوبی برخوردار است و صادرات کالا‌های صنعتی مانند فولادسازی، صادرات انرژی، تولید مصالح ساختمانی و بسته بندی غذایی فرصت خوبی را برای سرمایه گذاران ایجاد کرده است.

این منطقه در حوزه انرژی فرصت‌هایی را در زمینه صنایع نفت، پتروشیمی و صنایع پایین دستی و همچنین صنایع پشتیبانی و خدمات فنی و مهندسی صنعت نفت در اختیار سرمایه گذاران می‌گذارد و علاوه بر آن در صنایع فولاد، حمل و نقل و ترانزیت کالا، گردشگری و تفریحی، آموزش عالی، مخابرات، تولید انرژی، بانک و بیمه، صنایع قطعه سازی، خودروسازی، کشتی سازی و ساخت تجهیزات و سازه‌های دریایی، ترانزیت کالا، صنایع تبدیلی و بسته بندی، صنایع نساجی، چرم و پوشاک، صنایع شیمیایی، صنایع الکتریکی و الکترونیکی نیز دارای فرصت‌هایی برای سرمایه گذاری دارد.

منطقه آزاد انزلی

منطقه آزاد انزلی دارای مناطق حفاظت شده، تالاب‌ها و در کل محیط زیست بسیار ارزشمندی است که به عنوان مقاصد گردشگری نیز شمرده می‌شوند. هر ساله گردشگران بسیاری برای دیدن جاذبه‌های منطقه آزاد انزلی می‌روند. این منطقه به عنوان قطب گردشگری کشور شناخته می‌شود و گردشگرانی را هر ساله از کشور‌های ارمنستان، آذربایجان، روسیه و عراق به خود جذب می‌کند.طرح بوم گردی، بزرگترین مارینای شمال کشور، مجموعه‌های ورزشی، جشنواره‌های آبی و سنتی و … توانسته عاملی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی به این منطقه باشد.

منطقه آزاد قشم

قشم بزرگترین جزیره جنوب کشورمان، سال هاست که اولویت خود را برای سرمایه گذاری و حوزه برندینگ بر دو حوزه گردشگری و صنعت و معدن قرار داده است. هتل‌ها و دهکده‌های گردشگری و همچنین آکواریوم توانسته به صنعت گردشگری این منطقه کمک شایانی کند. در حوزه صنعت و معدن تولید کانکس، کانتینر، تولید قطعات و تجهیزات نفت و گاز و تولید انواع شناور‌های فلزی از اولویت‌های این منطقه به عنوان برندینگ و فرصت سرمایه گذاری است.

منطقه آزاد ماکو

ماکو با برخورداری از تمدن کهن و آثار تاریخی غنی و جاذبه‌های متعدد فرهنگی و طبیعی به عنوان یکی از قطب‌های مهم گردشگری در ایران مشهور است. منطقه آزاد ماکو به دلیلی موقعیت جغرافیایی مناسب و همجواری با کشور‌هایی نظیر آذربایجان، ترکیه و ارمنستان از فرصت خوبی برای تجارت برخوردار است. فرصت‌های سرمایه گذاری این منطقه شامل افزایش واحد‌های تولیدی، صنعتی و معدنی است و هدف گذاری آن در حوزه فرش، فرآورده‌های دامی و باغی، پوشاک، سنگ‌های قیمتی و از همه مهمتر توسعه راه‌ها و احداث آزادراه‌ها به دلیل ترانزیت کالا است. به طور خاص، این منطقه امروز کارخانه سیمان مهر، کارخانه تولید ترانسفورماتور، مجتمع تجاری امید و شرکت توسعه و عمران اراضی را برای سرمایه گذاری در دست اقدام دارد.