چین چند هفته پیش تسهیل محدودیتهای قرنطینه که فعالیت اقتصادی این کشور را فلج کرده بود، آغاز کرد و این امیدواری را برانگیخت که با بهبود فعالیت صنعتی و سفرها در این کشور، قیمتهای نفت رو به بهبود و افزایش خواهند گذاشت. آمار نشان داده که نرخ ذخیره سازی نفت چین در سه ماهه اول که جمعیت این کشور تحت قرنطینه قرار داشتند، دو برابر شد.گزارش های فراوانی درباره هجوم چینیها برای خرید نفت ارزان منتشر شده و معامله گران بازار نفت را دلگرم کرده است. با این حال برخی از ناظران هشدار داده اند که حتی چین هم نمی تواند قیمتها را در مقطع فعلی نجات دهد چرا که حتی با خبر افزایش واردات نفت چین، قیمتها بالا نمی روند بلکه پایین می آیند و این برای خریداران عالی است.

تحلیلگران بانک جفریز چین را بزرگترین برنده وضعیت فعلی بازار نفت دانسته اند. نفت ارزان است و با وجود افزایش خرید، ارزان مانده است. اما یک مشکل وجود دارد که به کابوس جدید صنعت نفت تبدیل شده و آن هم عبارت از ذخیره سازی است.طبق آمار گروه اوراسیا، چین ۶۵ درصد از ظرفیت ذخایر تجاری خود را پر کرده است و اگرچه ممکن است به نظر برسد که هنوز تا ۱۰۰ درصد فاصله دارد اما در ذخیره سازی نفت چیزی به عنوان استفاده ۱۰۰ درصدی از ظرفیت مخازن وجود ندارد.

در واقع ۳۱.۵ میلیون بشکه نفتی که چین در سه ماهه اول در تاسیسات ذخیره سازی خود اضافه کرد، نزدیک به حداکثر ظرفیتی است که می تواند نگه دارد. گروه اوراسیا در این باره به یاهو فاینانس گفت: ذخایر چین نزدیک نرخ ظرفیت ذخیره سازی ۷۰ درصد هستند که معمولا به عنوان ظرفیت تکمیل ذخیره سازی به حساب می آید. اختلال فعالیت پالایشگاهی پس از شیوع ویروس کرونا باعث شد ظرفیت ذخایر نفت چین بالاتر رفته و امکان ذخیره سازی بیشتر محدود شود. در نتیجه این کشور مجبور شده است برخی از محموله های نفتی را بازگرداند.کل جهان با کمبود فضای ذخیره سازی روبروست و بنابراین این مشکل به چین منحصر نیست. آمار جدید شرکت تحلیلی اویل ایکس نشان داده که برای نخستین بار نرخ فعالیت پالایشگاههای چین بالاتر از پالایشگاههای آمریکا بوده زیرا پالایشگاههای خصوصی نرخ پالایش را بالا برده اند در حالی که آمریکاییها  مجبور شدند فعالیتشان را کمتر کنند.

اما پرسش اینجاست که پالایشگاههای خصوصی چین قرار است تولید بالاتر را به چه کسی بفروشند. تقاضا برای نفت هنوز بهبود نیافته و همسایگان آسیایی چین که نزدیکترین خریداران سوخت این کشور هستند، خود را برای موج دوم بیماری کووید ۱۹ آماده می کنند.دورنمای اقتصاد جهانی هم نشان می دهد که برنده ای در این شرایط وجود نخواهد داشت. در حالی که آمریکا و اروپا آسیب بیشتری نسبت به آسیا متحمل خواهند شد، حتی قدرتهای اقتصادی در بخش جنوب شرقی این قاره هم با تبعات پاندمی کرونا دست و پنجه نرم می کنند. شدیدترین هشدار از سوی صندوق بین المللی پول داده شده است که اعلام کرد نرخ رشد اقتصادی آسیا امسال صفر خواهد شد.

برای این که به عمق وخامت اوضاع پی ببریم، کافیست بدانیم آسیا در شش دهه گذشته رشد اقتصادی صفر نداشته است. بعلاوه این دیدگاه که چین از بحران عبور کرده و به مرور به وضعیت عادی بازخواهد گشت، ممکن است زودهنگام باشد. چین مانند همسایگانش برای تکرار دوباره شیوع ویروس کرونا آماده می شود. در این بی، ن برخی از کشورهای اروپایی و ایالتهای آمریکا آماده می شوند محدودیتهای قرنطینه را تسهیل کنند. یک مقام سازمان جهانی بهداشت هفته جاری هشدار داد که تسهیل محدودیتهای قرنطینه هنوز زود است و ریسک موج دوم ابتلا به بیماری کووید ۱۹ را افزایش می دهد. به نظر می رسد که صحبت زیادی درباره موج دوم این بیماری می شود. اگر موج دوم راه بیافتد، قیمت برخی از گریدهای نفتی ممکن است به مدت طولانیتری در محدوده منفی بمانند. نخستین موج بیماری کووید ۱۹ تقریبا همه بخشهای اقتصادی را فلج کرده است و موج دوم به قرنطینه طولانی تر منجر می شود و هر گونه بهبود تقاضا که از سوی چین برای پر کردن ذخایر استراتژیکش مشاهده شده بود، باید به فراموشی سپرده شود.

صنعت نفت جهانی هرگز چنین وضعیتی را به خود ندیده بود. هیچ بحرانی در گذشته چنین آسیبی به تقاضا در همه نقاط جهان وارد نکرده بود. هیچ صنعتی نمی توانست برای چنین پیشامدی آماده باشد که ممکن است شامل ضرورت کاهش بیشتر تولید باشد.

با کاهش تاریخی تقاضا و پر شدن مخازن، بهای نفت آمریکا منفی شد

ادامه بی سابقه کاهش تقاضای نفت که به علت شیوع ویروس کرونا روی داده به منفی شدن بهای نفت در آمریکا انجامیده است. به این معنی که اکنون فروشندگان نفت باید به مشتریان مبلغی هم بپردازند چرا که مخازن ذخیره نفت هم تا چند روز دیگر لبریز خواهد شد و جایی برای نگه داشتن نفت تولیدی آنها وجود نخواهد داشت. بهای نفت غرب تگزاس که شاخصی برای بررسی وضعیت بازار نفت این کشور هم محسوب می‌شود روز دوشنبه در رویدادی تاریخی به منفی ۳۷.۶۳ دلار در بشکه رسید. علت این سقوط بی‌سابقه تا حدودی به پیچیدگی نحوه خرید و فروش نفت در بازارهای جهانی مرتبط است. نفت معمولا بر اساس بهای پیش‌بینی شده در آینده می‌شود و قراردادهای نفتی که برای ماه مه، دو هفته دیگر، بسته شده بودند فردا، سه‌شنبه، منقضی خواند شد. به این معنی که اگر فروشندگان بخواهند نفتی که قرار است ماه مه به تحویل شود را اکنون به مخازن ذخیره بسپرند، آن گاه باید هزینه‌های انبارداری بپردازند و برای همین بهتر دیده‌اند که با پایین آوردن بهای نفت خود، حتی به زیر صفر، از متحمل شدن هزینه‌های آتی انبارداری و همچنین لبریز شدن مخازن نفت پرهیز کنند.

در همین حال، نفت خام برنت دریای شمال که شاخص اصلی بهای نفت در اروپا و بقیه جهان محسوب می‌شود هم روز دوشنبه با حدود ۹ درصد کاهش، برای تحویل در ماه ژوئن، به بهای بشکه‌ای ۲۶ دلار نزول کرد.دونالد ترامپ٬ رییس جمهوری آمریکا در جریان کنفرانس خبری روزانه خود گفته با هدف جلوگیری از رکود بیشتر در بازار نفت دولت بنا دارد ۷۵ میلیون بشکه نفت جهت انبار کردن در مخازن استراتژیک ملی خریداری کند.

افت شدید تولید نفت ایران

بازار نفت پس از آغاز شیوع ویروس کرونا و عالم‌گیر شدن آن هم با کاهش تاریخی تقاضا و هم با جنگ دو غول بزرگ تولید نفت یعنی عربستان و روسیه مواجه شده است. این دو که به اوپک پلاس شهرت یافته‌اند چند روز پیش توافق کردند که میزان تولید روزانه جهانی را ۱۰ درصد کاهش دهند که خود یکی از بیشترین میزان کاهش در تاریخ اخیر اوپک و بازار جهانی نفت بوده است. با این حال کارشناسان می‌گویند این میزان کاهش هم برای موازنه بازار کافی نیست. استفن اینز، از استراتژیست‌های شرکت آکسیکورپ که کارشناس بازار جهانی انرژی است گفته: "زمان زیادی طول نکشید تا دریابیم که توافق اوپک پلاس هم دردی از مشکل بازار حل نکرده." همزمان نگرانی‌ها از لبریز شدن مخازن نگهداری نفت در آمریکا بالا گرفته است و همین موضوع به کاهش بیشتر بهای نفت منجر شده است.