با شیوع کرونا در ایران، بازارها تغییراتی جدی را تحت تاثیر کاهش شدید مشتریان از یک سو و تعطیلی برخی از واحدهای صنفی از سوی دیگر تجربه کردند. در شرایط کنونی اما برخی مشاغل با رونق ویژه‌ای مواجه شده‌اند. هر روز اخبار متعددی در خصوص کشف ژل‌های ضدعفونی، ماسک و... در سراسر کشور به گوش می‌رسد اما همچنان بازار این محصولات داغ داغ است، هر چند پشت شیشه‌های داروخانه‌ها دست نوشته‌هایی مبنی بر اینکه ژل نداریم، ماسک نداریم و... به چشم می‌خورد. در این گزارش سعی شده مشاغلی که به خاطر کرونا این روزها پر فروش شده‌اند را بررسی کنیم.
مواد شوینده و ضد عفونی‌کننده
اولین صنفی که از شیوع کرونا در ایران رونق پیدا کرد صنف تولیدکنندگان مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده وانواع محصولات بهداشتی نظیر ماسک و.... است. صنایعی که از یک شیفت به سه شیفت کاری روی آورده‌اند تا اقلام مورد نیاز مردم در این شرایط را فراهم کنند. کرونا هر چند اغلب واحدهای تولیدی و صنعتی و اصناف را با بحرانی ناخواسته مواج کرده اما سبب شده است تولیدکنندگان لوازم بهداشتی سه شیفته مشغول فعالیت باشند. در این میان فروش سایر لوازم بهداشتی نظیر دستمال‌های مرطوب، پد الکلی و... نیز با افزایش قابل توجه همراه شده است.
عبدالرضا مظفری، دبیر انجمن صنایع شوینده ، از برگزاری جلسه‌ای میان تمامی تولیدکنندگان عمده مواد شوینده، آرایشی و بهداشتی در کشور با وزارتخانه‌های صنعت، کشور و بهداشت خبر می‌دهد و می‌گوید: در این جلسه تمامی تولیدکنندگان از ظرفیت‌های مازاد و بالقوه‌ای صحبت به میان آوردند که می‌تواند فعال شده و در اختیار تولید اقلام مورد نیاز شرایط کنونی کشور قرار گیرند. ظرفیت‌هایی که به سختی یک شیفت کاری را با کارگران خود سپری می‌کردند، اکنون ۲۴ ساعته و به صورت شبانه‌روزی فعال شده‌اند و قرار است که الکل مورد نیاز برای تولید گسترده ژل ضدعفونی‌کننده در اختیار واحدهای تولیدی قرار گیرد تا آنها بتوانند به صورت سه شیفت، اقدام به تولید کنند. وی افزود: بر اساس توافقات به عمل آمده قرار بر این است که الکل مورد نیاز برای تولید گسترده ژل ضدعفونی‌کننده در اختیار واحدهای تولیدی قرار گیرد تا آنها بتوانند به صورت سه شیفت، اقدام به تولید این کالا کرده و مایحتاج مورد نیاز مردم را تامین کنند.
داروخانه‌ها هم پررونق شدند
داروخانه‌ها این روزها وضعیت فوق العاده‌ای دارند. در شرایطی که قفسه ماسک و دستکش و مواد ضد عفونی در فروشگاههای زنجیره‌ای خالی است داروخانه‌ها به یکی از پرمراجعه‌ترین واحدهای صنفی در این روزها بدل شده‌اند. متصدی یک داروخانه که به محض ورود هر مشتری تاکید می‌کرد فقط الکل یک لیتری داریم، در پاسخ به این سئوال که این روزها چقدر با افزایش فروش مواجه شده اید، گفت: وقعا آمار نمی‌توانم بدهم ولی مشتری وقتی می‌بیند مواد ضدعفونی نیست صابون آنتی باکتریال یا صابون‌های خاص و ژل‌های شستشوی دست که غیر الکلی هستند را می‌خرد و از این بابت ما با افزایش فروش مواجه هستیم. مسئول صندوق یک داروخانه در مرکز شهر نیز در حالی که بدون ماسک نشسته بود، در پاسخ به سوالات متعدد مشتریانش درباره چرایی نبود ماسک گفت: میبینید خودم هم بدون ماسک نشسته‌ام.او در جواب این پرسش که فروش کدام اقلام افزایش یافته است؟ تاکید کرد دستمال‌های مرطوب، پنبه و شوینده‌های غیر الکلی حتی در این شرایط افزایش یافته‌اند البته فروش الکل سفید با رشد فزاینده روبروست.
وی گفت: موجودی ما دقیقا در کوتاه‌تری زمان ممکن به پایان می‌رسد. به گفته وی فروش انواع ویتامین نیز روندی تصاعدی را تجربه کرده است. مسئول یکی از داروخانه‌ها در خیابان ولیعصر تهران در گفت‌وگو با آفتاب یزد در این زمینه گفت: به نظر می‌رسد برخی کارخانجات یا توزیع‌کنندگان محصولات دارویی و بهداشتی با توجه به شرایط کنونی و به منظور تامین سود بیشتر اقدام به کاهش عرضه اینگونه محصولات به بازار کرده‌اند. وی ادامه داد: هر بار هر کدام از ماسک ها، دستکش‌ها یا مایع و ژل عفونی به دست داروخانه‌ها می‌رسد، گرانتر از بار قبلی است البته به شرطی که شرکت‌های توزیع‌کننده قصد فروش داشته باشند. وی ادامه داد: در حال حاضر فروش داروهایی که ایمنی بدن را بالا می‌برد مثل انواع قرصهای تقویتی مولتی ویتامین و ویتامین‌های گروه سی بالا رفته است چون مردم در نبود ماسک و ژل و مواد ضدعفونی‌کننده به خاطر ترس از بیماری کرونا دنبال داروهایی هستند که سیستم عمومی بدن آنها را بالا ببرد.
دستفروشان فروشنده ماسک و ژل و مواد ضد عفونی‌کننده
از سوی دیگر به نظر می‌رسد شکل‌گیری بازار سیاه فروش ماسک و مواد ضد عفونی‌کننده در سطح خیابان ها، مقابل داروخانه‌ها و فضای مجازی جدی‌تر شده است. افرادی که اقدام به چنین کاری می‌کنند به آسانی قیمت‌های نجومی هر ماسک فیلتردار را نیز تعیین کرده‌اند و هیچ نظارتی بر این موضوع دیده نمی‌شود. حتی بسیار مشاهده شده دستفروشان شاغل در فضای بی‌آر تی‌ها و یا دستفروشان مترو اقلامی چون الکل صنعتی یا اسپری ضد عفونی‌کننده دست را با قیمت گزافی به مردم می‌فروشند که این امر نشان دهنده عدم کنترل ونظارت بر بازار توزیع این اقلام است.
هجوم مردم به عطاری‌ها
جالب اینجاست که بازار عطاری‌ها این روزها داغ‌تر از همیشه است. خرید اسپند، پودر زنجبیل، عنبرنسا،چهار تخم، میخک و... با افزایش قابل توجهی روبرو شده است. هر آنچه در عطاری‌ها با عنوان ضدعفونی‌کننده و دارای طبع گرم عرضه می‌شود، این روزها بازار گرمی را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان داغ شدن بازار برخی کالاها مانند کود الاغ و... کمی تعجب‌آور می‌نماید. نه فقط در عطاری‌های سطح شهر که در فضای مجازی نیز بازار خرید و فروش عنبرنسارا داغ است. هرکیلوگرم کود الاغ در سایت دیوار بین ٧۵ تا ١۵٠هزار تومان برای فروش گذاشته شده است. در یکی از این آگهی‌ها گفته شده که کودها متعلق به الاغ جوان و ماده است که خاصیت ضدعفونی قوی‌تری دارد و از طالقان برای مشتریان ارسال می‌شود.
در آگهی دیگری کود الاغ در بسته‌های ٣٠٠ گرمی بسته‌بندی شده است و هر بسته ٣٠٠ گرمی ۵٠هزار تومان فروخته می‌شود. هرکیلوگرم اسفند هم که تا پیش از این در بازار تهران حدود ١٠ تا ١٢هزار تومان فروخته می‌شد، حالا به کیلویی ٢۵ تا ٣٠هزار تومان رسیده است. مشاهدات خبر نگار آفتاب یزد از سطح شهر حاکی از آن است که بسیاری از عطاری‌ها با کمبود اسفند و عنبر نساء مواجه شده ودر پاسخ به مشتریان متقاضی می‌گویند که عنبر نساء حکم کیمیا رو پیدا کرده و در بازار یافت نمی‌شود! حتی برخی افراد هم سفارش تهیه عنبرنساء را از روستاهای محل تولد خود می‌دهند تا از این طریق دسترسی به این ماده برای دود کردن و ضدعفونی کردن محیط خود داشته باشند.
تجار واردکننده وسایل بهداشتی
وارد‌کنندگان وتاجران ماسک و لباس گان نیز از این بازار بهره‌ها می‌برند.هر چندکه به گفته حسین مدرس خیابانی، قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بازرگانی اولویت اول در تامین کالاهای مورد نیاز مردم و بیمارستانها در شرایط کنونی، از محل تولید داخلی است و تنها در شرایطی که کسری وجود داشته باشد، اقدام به واردات خواهیم کرد. اما با توجه به ظرفیت محدود تولید داخل با توجه به نیاز 80میلیونی بازار ایران طبیعی است که واردات نیز باید با تمام قوا انجام شود ودر پرتو واردات انواع ماسک و لباس گان و مواد الکلی و ضد عفونی‌کننده تاجران این حوزه نیز بهره‌های فراوانی از این بازار در شرایط فعلی خواهند داشت.
میوه فروشی‌ها هم بی‌نصیب نماندند
هر چه قنادی‌ها خلوت‌تر می‌شود، میوه فروشی‌ها بازار داغ‌تری را می‌یابند. انتشار اخباری در خصوص تقویت سیستم ایمنی و خوردن ویتامین کافی خصوصا ویتامین c برای مقابله با کرونا سبب شده است قیمت پرتقال و لیموشیرین و لیموترش و البته سیر و زنجبیل را به شدت بالا برود. حالا زنجبیل حتی به قیمت‌هایی بالاتر از 120 هزار تومان در هر کیلو فروخته می‌شود و قیمت لیموشیرین نیز در برخی واحدهای صنفی بین 18 تا 20 هزار تومان شده است. سیر به 50 تا 60 هزار تومان رسیده است.یک فعال در صنف میوه فروش در منطقه شرقی تهران در خصوص تغییرات رخ داده دروضعیت کاری گفت: مشکل افزایش قیمت فقط به ما مربوط نیست، برخی در میادین همه زنجبیل و سیر و لیموشیرین را می‌خرند و بعد به مغازه‌ها با قیمت بالا می‌فروشند. وی گفت: نه فقط فروش این اقلام که حتی فروش سایر میوه‌ها نیز رشد کرده است و دلیلش فقط افزایش مصرف نیست. مردم ازترسشان از وانتی‌ها و میوه فروشان سیار کمتر خرید می‌کنند، در نتیجه مراجعه آنها به میوه فروشی‌ها افزایش یافته است. وی گفت: ما از مشتریان خواسته‌ایم حتما با دستکش مخصوص که تاکنون استفاده نکرده‌اند میوه انتخاب کنند، در ضمن زیاد به میوه‌ها دست نزنند تا سلامت دیگر مشتریان به خطر نیفتد.
فروشندگان لوازم بهداشتی
اگر پشت شیشه مغازه لوازم آرایشی نوشته‌ای هر چند کوچک باشد با این مضمون که ژل ضد عفونی داریم، آن وقتی است که می‌شود در مورد گرمی بازارشان توضیحاتی داد. یک فروشنده لوازم بهداشتی در منطقه ولیعصر گفت: کسی لوازم آرایش نمی‌خرد اما هر چه شوینده صورت و دست و... داشتم تمام شد،حتی شوینده‌هایی که الکلی نبود. وی گفت: این روزها مراجعان زیادی دارم که با قیمت‌های بالا ژل دست و... را برای فروش می‌آورند و ما هم می‌خریم چون خریدار دارد، کسانی که محصولاتشان را در داروخانه پیدا نمی‌کنند، سراغ ما می‌آیند اما شاید باور نکنید حتی شیرپاک کن‌ها و پاک کننده‌های آرایشی ما با افزایش فروش مواجه شده‌اند.
سوپرمارکت‌ها و فروشگاههای زنجیره‌ای
گذشته از واحدهای صنفی پیش گفته، سوپرمارکت‌ها و مغازه‌های سطح شهر با افزایش قابل توجه مشتری از یک سو و افزایش حجم خرید کالاهای اساسی و شوینده‌ها از سوی دیگر مواجه هستند. این رشد در شرایطی اتفاق افتاده است که فروشگاههای زنجیره‌ای و... نیز با افزایش فروش همراه هستند.
دلالان و سودجویان بازار ماسک و دستکش و مواد ضد عفونی کننده
واسطه‌ها و دلالان و سود جویان این بازار نیز که از شرایط شیوع کرونا در ایران نانشان در روغن است. افرادی که با انبار کردن مواد مورد نیاز مردم از جمله ماسک، دستکش‌های پلاستیکی و لاتکس، مواد ضدعفونی‌کننده و شوینده و ژل و الکل‌های صنعتی و سنتی 90 درصد بازار سیاهی را به وجود آورده‌اند که از آن سودهای میلیاردی به دست می‌آورند. هر چند که با تمهیدات اندیشیده شده در صورت دستگیری آنها مجازات سنگینی در انتظارشان است اما تاکنون خیلی‌ها از این بازار سودهای سرشار کرده‌اند و با احتکار وگران کردن این مواد مردم و بیماران را به سختی انداخته‌اند.