روزگاری رشته‌کوه‌های زاگرس میزبان وسیع‌ترین رویشگاه بلوط در ایران بوده و معیشت حدود یک و نیم میلیون نفر از ساکنانش را تامین کرده؛ از ارتزاق بیش از ۸۰ درصد عشایر کشور گرفته تا زندگی بیش از ۵۰ درصد دام کشور در آن، همه وابسته به حیات این ملکه است.۴۰ درصد آب کشور را تامین می‌کند و تعیین کننده زندگی ۱۱ استان زاگرس نشین، اما آنچه حالا در آستانه سال ۱۴۰۰ برایش مانده تلی خاک سوخته است و جزغاله شدن سنجاب هایش و از آن دردناک‌تر قربانی شدن دوستدارانش است که با دست خالی به جنگ قاتلانش آمده بودند.
تنها همین امسال بیش از ۱۶۰۰ هکتار از جنگل‌های بلوط استان کهگیلویه و بویراحمد سوخته است؛ آن هم تنها برای تولید یک مشت زغال چوب که بشود هیزم "جوج با نوشابه" در کنار سایه سار درختان بلوط که حالا تنک شده اند و نفس شان گرفته شده است.یا بسوزند به دلیل اختلاف ساکنانش با منابع طبیعی برای تصاحب زورکی زمین و یا قطع بشوند برای قاچاق چوب؛ نتیجه اش تلخ است و سوزناک؛ از تغییر اقلیم گرفته و خشکسالی گرفته تا از بین رفتن شوکه کننده حیات و مهاجرت مردمی که دیگر نان و آبی برای تامین معیشت ندارند.
تقریبا چند سال است که بهار و تابستان جنگل‌های حفاظت شده کوه خامی، دیل و خاییز و بویراحمد و دنا جهنم می‌شود و هر بار داد همه ایران بلند می‌شود تا بلکه با بالگرد، همت دوستداران، جان دادن هوادارانش و کمک منابع طبیعی، تازه بعد از ۱۰ روز که شکایت از کمبود تجهیزات، بروکراسی اداری و ناهماهنگی دستگاه‌های مسئول، نبود پایگاه اطفای حریق و سخت گذر بودن منطقه کردند، خاموشی موقتی آتش را اعلام رسمی کنند و بعد چند روز دوباره آتش از جای دیگری زبانه می‌کشد.
اختلافات محلی، زمین خواری و نارضایتی از منابع طبیعی از عوامل مهم آتش سوزی جنگل‌های زاگرس
علتش است معلوم و مشخص تا آنجا که گاه دستگیر می‌کنند عواملش را؛ عضو هیات مدیره انجمن نهضت سبز زاگرس نیز تایید می‌کند که ۹۵ درصد آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد، انسانی و بصورت عمدی یا سهوی بوده است؛ برخی به علت سهل انگاری در آتش زدن پسماند مزارع، جنگل‌ها و مراتع را می‌سوزانند، اما تعداد آتش سوزی‌های عمدی بیشتر است. علاوه بر آنکه معمولا آتش سوزی در مناطقی رخ می‌دهد دسترسی به آن سخت است.
"امید سجادیان" از زیاد بودن و گستردگی آتش سوزی جنگل‌ها در استان کهگیلویه و بویراحمد گفته و تصریح کرده حتی چند مورد خسارت آتش سوزی زیاد بوده و مهار آن‌ها به طول انجامیده است.او مهمترین علت بیشتر آتش سوزی جنگل‌های این استان را که ۷۰ درصد آن عمدی بوده، به علت‌های مختلف از جمله اختلافات محلی، زمین خواری و نارضایتی از منابع طبیعی دانسته است و خاطرنشان کرده، مسئولان امر باید به کشاورزانی که پسماند مزارع خود را آتش می‌زنند آموزش بدهند و یا با برخورد قانونی بازدارنده جلوی این کار را بگیرند، معارضات محلی و عرفی را رفع کنند، اقدامات پیشگیرانه انجام دهند، آتش بر ایجاد کنند، جامعه محلی آموزش داده شوند و محیط بانی و قرق بانی ایجاد کنند.
این فعال زیست محیطی خاطرنشان کرد: نیرو‌های تخصصی می‌توانند در مهار و خاموش کردن آتش سوزی‌ها کمک کنند و باید نیرو‌های محلی و مردمی آموزش ببیند و مجهز شوند تا در موقع آتش سوزی به موقع جهت مهار آتش اقدام شود. سازمان‌های متولی باید از زمانی که فصل آتش سوزی‌ها تمام می‌شود برنامه ریزی و پهنه بندی کنند تا در سال آینده با مشکلات کمتری مواجه شوند.
سطح سوخته جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد حتی یک دهم سطح آتش سوزی اعلام شده نیست
سجادیان آمار اعلام شده از خسارات وارده ناشی از آتش سوزی جنگل‌ها را واقعی نمی‌داند و معتقد است، سطح سوخته جنگل‌ها و مراتع استان حتی یک دهم میزان خسارت وارده نیست، باید اطلاعات و علت دقیق آتش سوزی جنگل‌ها مشخص شود تا بتوانیم برنامه ریزی دقیق تری جهت مقابله و پیشگیری از آتش سوزی داشته باشیم.عضو هیات مدیره انجمن نهضت سبز زاگرس عنوان کرد: آتش سوزی جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد زیاد شده است، اما هنوز یک پایگاه اطفای حریق در استان نداریم. بعد از چندین سال از مصوب شدن پایگاه اطفای حریق منابع طبیعی در منطقه "فیروزآباد" بویراحمد همچنان این پایگاه بلاتکلیف مانده است.
سجادیان تاکید کرد: بیشتر آتش سوزی جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد در مناطق سخت گذر و کوهستانی و صخره‌ای است که تا رسیدن نیرو‌ها به صورت پیاده خسارات چند برابر می‌شود، اما در صورتی که بالگرد و تجهیزات کافی وجود داشته باشد به موقع و در سریعترین زمان ممکن آتش سوزی مهار و کنترل می‌شوند.
این که مسئولان اعلام می‌کنند درختان زاگرس آنچنان آسیبی ندیده اند اشتباه است
"محسن آرمین"، عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج معتقد است تغییر اقلیم هر چه بیشتر به سراغ هم استانی‌های کهگیلویه و بویراحمد خواهد آمد چرا که با آتش سوزی‌های صورت گرفته، درختان و در نتیجه کربن خاک از بین می‌رود و قطعا در گرم شدن این استان تاثیرگذار خواهد بود. او گفته گرچه آتش سوزی در همه جای دنیاست و تنها در شدت و ضعف آن متفاوت است، اما شدت، فراوانی و تعداد آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد غیر طبیعی است که قطعا آثار منفی و حتی جبران ناپذیر در کوتاه مدت و بلند مدت در پی خواهد داشت چرا که برای هر سانتیمتر خاک دارای زیست و حیات زمان زیادی صرف می‌شود و خاک بعنوان بستر حیات در سه بعد فیزیک، بیولوژی و شیمیایی خاک و هر فعل جزء خاک تحت تاثیر آتش سوزی قرار می‌گیرد و مواد آلی خاک را از بین می‌برد.
این استاد دانشگاه اظهارکرد: این که مسئولان اعلام می‌کنند که درختان آنچنان آسیبی ندیده اند اشتباه است چراکه آتش سوزی‌ها اکوسیستم منطقه دچار آتش سوزی شده را تحت تاثیر قرار می‌دهند.آرمین اضافه کرد: برای پیش بینی مناطق در معرض خطر آتش سوزی طرح پژوهشی انجام نشده است؛ باید با کار علمی، بانک اطلاعاتی از مکان، سطح و تبعات احتمالی آتش سوزی‌های گذشته وجود داشته باشد تا بتوان پیش بینی و برنامه ریزی لازم را برای مقابله با آتش سوزی‌ها انجام داد و براساس این برنامه ریزی و پهنه بندی درخواست کمک، امکانات و تجهیزات شود. همچنین باید با نگاه پدافند غیرعاملی و پیش بینی برای آینده با آتش سوزی‌ها مقابله شود. وی تصریح کرد: دمای زمین در حال افزایش است و درختان و جنگل‌ها، کربن هوا را می‌گیرند و باعث سرد شدن هوا می‌شوند، اما وقتی بر اثر آتش سوزی درختان از بین می‌روند و کربن خاک نیز از بین می‌رود قطعا در گرم شدن و تغییر اقلیم استان کهگیلویه و بویراحمد تاثیرگذار خواهد بود.
با آتش سوزی جنگل‌ها اکوسیستم در حال از دست رفتن است
این عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج با اشاره به اینکه با آتش سوزی جنگل‌ها اکوسیستم در حال از دست رفتن است، تصریح کرد: وقتی خاک و جنگل‌ها با آتش سوزی از بین می‌روند در بخش آب نیز با مشکل مواجه می‌شویم چرا که منجر به جاری شدن روان آب، سیلاب و فرسایش خاک می‌شود و اقلیم ما تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
امسال ۱۶۵۸هکتار جنگل و مرتع در کهگیلویه و بویراحمد دچار خسارت شده اند
"غلام‌حسین حکمتیان اصل"، مدیرکل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد نیز به آمار آتش سوزی‌ها در استان اشاره کرده و گفته، از ابتدای سال‌جاری تاکنون ۷۰ فقره آتش سوزی بالای یک هکتار در جنگل‌ها و مراتع استان رخ داده که در پی این تعداد آتش سوزی ۱۶۵۸ هکتار جنگل و مرتع دچار خسارت شده اند.او هم مثل سایر کارشناسان بر عامل انسانی بیشتر علت آتش سوزی‌ها تاکید کرده و تصریح کرده، معتادان، سهل انگاری در روشن کردن آتش از سوی گردشگران و کشاورزان، شکارچیان غیرمجاز و افرادی که اقدام به چیدن گیاه و میوه کوهی می‌کنند از دیگر عوامل آتش سوزی جنگل‌های این استان هستند.
حکمتیان اصل، بیش از پیش از دستگاه‌های مختلف و دهیاران روستا‌ها در زمینه خاموش کردن آتش سوزی جنگل‌ها کمک خواسته و معتقد است آموزش و ترویج به مردم و جوامع محلی جهت حفاظت ار جنگل‌ها و اطلاع رسانی و آگاهی بخشی از طریق رسانه‌ها می‌تواند در کاهش آتش سوزی جنگل‌ها نقش مهمی ایفا کند. مدیرکل منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد همچنین از برنامه شان برای احیا جنگل‌ها و مراتع خسارت دیده از آتش سوزی‌ها در استان گفته و یکی از این کار‌ها را قرق و بذر پاشی مناطق دانسته است.
کمبود نیروی قرقبان، امکانات، تجهیزات و نبود اعتبارات کافی از موانع خاموش کردن آتش سوزی جنگل‌ها
حکمتیان اصل از کمبود نیروی قرقبان، امکانات، تجهیزات و نبود اعتبارات کافی برای خاموش کردن اتش سوزی جنگل‌ها و مراتع استان گفت و البته تصریح کرد: مکاتبات و پیگیری‌های برای رفع این کمبود‌ها و مشکلات انجام شده، اما تاکنون عملی نشده است.او همچنین از نیاز شدید استان به بالگرد با توجه به کوهستانی بودن و صعب العبور بودن مناطق درگیر با آتش سوزی در استان گفت و تاکید کرد: مناطقی که دچار آتش سوزی می‌شوند سخت گذر و کوهستانی هستند و برای کنترل و مهار به موقع و بهتر آتش سوزی جنگل‌ها نیاز به بالگرد و پایگاه اطفای حریق است.
وی ادامه داد: یک پایگاه اطفای حریق برای مواقع آتش سوزی در جنگل‌ها در منطقه "فیروزآباد" شهرستان بویراحمد ساخته شده، اما هم اکنون فاقد امکانات است و نیاز به تجهیزات و امکانات دارد. برای تجهیز پایگاه اطفای حریق فیروزآباد بیش از یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است و البته علاوه بر این، باید بالگرد در این پایگاه مستقر شود. همچنین برای اطفای حریق در جنگل‌های شهرستان‌های گرمسیری استان نیز نیاز به احداث و ساخت یک پایگاه در منطقه گرمسیری استان است.
گرچه زاگرس با خودخواهی، طمع و بی مسئولیتی به آن‌هایی که آب و نانشان را می‌دهد، می‌سوزد، اما تنها نیست و بالاتر از همه کم و کاستی‌ها در محافظت از جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد، هستند البرز‌هایی که تا پای جانشان برای حفظ این آب و خاک و جنگل جنگیدند و بهشت سبز را هدیه گرفتند؛ "البرز زارعی کوهسرک" ۲۹ ساله در جریان مهار و اطفای آتش سوزی جنگل‌های ارتفاعات منطقه "دیل" در شهرستان گچساران دچار سوختگی شدید شد و عصر روز جمعه ۳۰ خردادماه، جان باخت. او به عنوان نیروی داوطلب برای مهار آتش‌سوزی رفته بود که در هنگام خاموش کردن آتش دچار سوختگی شدید شد و نه تنها او بلکه تعداد زیادی از نیرو‌هایی که در مهار و خاموش کردن آتش سوزی جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد بصورت داوطلبانه کمک کردند، مصدوم شدند.