منتقدان می‌گویند ابزار جدید دولت برای آرام کردن فضای اعتراض جامعه به وضعیت معیشتی، خسارت هنگفتی به کسب و کار‌ها وارد کرده اما این ابزار اولین بار نیست که توسط یک دولت مورد استفاده قرار می‌گیرد. مارکین دی کمینسکی کارشناس امور فناوری در موسسه مدافعان حقوق مدنی در سوئد درباره این ابزار به یو اس‌ای تودی گفته «قطعی اینترنت یکی از تمایلات رو به رشد دولت‌هایی است که سعی می‌کنند مانع از شنیده شدن صدای شهروندانشان در جهان باشند. این اتفاق در بسیاری از کشورها از میانمار گرفته تا اوگاندا فتاده است.»
قطعی اینترنت در اتیوپی
اتیوپی در پی شکست کودتای ماه ژوئن سال ۲۰۱۹ اقدام به قطع اینترنت سراسری مردم خود کرد. این کشور از سال ۲۰۱۵ تا کنون در جریان اعتراضات ضد دولتی دست کم دو بار اقدام به قطع سراسری اینترنت کرده است. صبح روز یکشنبه ۱۱ ژوئن ۲۰۱۹ مردم اتیوپی در حالی بیدار شدند که اینترنت هایشان قطع بود. دولت هیچ توضیحی درباره این قطعی به مردم نداد و پیشنهاد کرد مردم از اینترنت ملی اتیو تلکام که تنها شرکت تامین کننده خدمات اینترنتی در کشور است استفاده کنند.
یک هفته بعد اینترنت و برخی سرویس‌های ارسال پیام آزاد شدند و دولت همچنان هیچ توضیحی درباره اقدام خود برای ایجاد اختلال در اینترنت نداد. در آن زمان بسیاری از سایت‌های خبری اتیوپی از خسارت شرکت‌های استارت آپی خبر دادند و گفته می‌شد پاسخ نامه آزمون استخدام کشوری نیز به واسطه قطعی اینترنت در دسترس مردم قرار نگرفت. وبسایت نت بلاک میزان خسارت وارد شده بر اتیوپی به واسطه هر روز قطعی اینترنت را ۴.۵ میلیون دلار تخمین زد.
قطعی اینترنت در ونزوئلا
ونزوئلا نیز تجربه قطع سراسری دسترسی مردم به شبکه‌های اجتماعی را دارد. ژوئن امسال در جریان اعتراضات مردم به مادورو، دولت این کشور دسترسی مردم به برخی شبکه‌های اجتماعی و سرویس‌های اینترنتی نظیر بینگ را مسدود کرد. با این حال این کشور تا کنون دسترسی سراسری به اینترنت جهانی را مسدود نکرده است؛ به این معنا که مردم با استفاده از ابزار‌هایی نظیر وی پی ان، همچنان قادر بودند به شبکه جهانی نت متصل شوند.نت بلاک همزمان اعلام کرد: «مقامات ونزوئلا دسترسی به برخی شبکه‌های اجتماعی و خدمات در اینترنت را در کشور مسدود کردند؛ در حالی که مردم در این روز‌ها بیش از هر زمانی به اطلاع رسانی و خبر دار شدن نیاز دارند. این اقدام خلاف حقوق بشر و حقوق دیجیتال است.» در سال ۲۰۱۳ نیکولاس مادورو وبسایت‌های قیمت ارز را فیلتر کرد تا نرخ ارز به اطلاع مردم نرسد. مشابه کاری که ایران در جریان افزایش قیمت ارز در سال ۹۶ انجام داده بود.
قطعی اینترنت در هندوستان
هندوستان نیز سه ماه پیش در جریان اعتراضات مردم کشمیر، دسترسی مردم این منطقه به اینترنت را مسدود کرد. مقامات هند همچنین اوائل ماه جاری میلادی دسترسی مردم علیگر را در جریان اعتراض آن‌ها به قانون مربوط به زمین‌های مسلمانان و هندو ها، مسدود کردند. بر اساس قانون جدید دولت، اختلاف هفتاد ساله میان مسلمانان و هندو‌ها بر سر زمین‌های علیگر در استان اوتار پراداش حل و فصل می‌شد.
قطعی اینترنت در عراق
عراق نیز پنجم نوامبر امسال در جریان اعتراضات مردم عراق در بصره، کربلا و بغداد، دسترسی مردم به اینترنت را محدود کرد. نت پلاک درباره این قطعی اینترنت نوشته دسترسی کل کشور به اینترنت به ۱۹ درصد کاهش پیدا کرده و ده‌ها میلیون عراقی در بغداد، کربلا و بصره و بسیاری از مناطق کرد نشین به اینترنت دسترسی ندارند. قطعی اینترنت در عراق یک هفته به طول انجامید، اما بسیاری از شبکه‌های اجتماعی همچنان در عراق مسدودند.
قطعی اینترنت در اکوادور
اکوادور نیز تنها برای چند ساعت در جریان اعتراضات بنزینی اکتبر امسال اقدام به قطع دسترسی برخی از شهروندانش به اینترنت جهانی کرد. شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس بوک و توییتر همچنان در اکوادور فیلتر شدند. پاکستان، مصر، سوریه و ترکیه نیز تجربه قطع مقطعی و محدود دسترسی مردم به اینترنت را در سال‌های اخیر داشته‌اند.
ده سال پیش لایحه‌ای به مجلس سنای آمریکا تقدیم شد که اجازه قطع کامل اینترنت در شرایط اضطراری را به دولت می‌داد. این لایحه با انتقادات زیادی مواجه شد، اما در بسیاری از کشورها نظیر ایران، ونزوئلا، اتیوپی، عراق، هند، پاکستان و ترکیه، قطع دسترسی مردم به شبکه جهانی وب، نیازی به طرح در مجلس و اخذ تصویب نمایندگان مردم ندارد.اما قطعی اینترنت در ایران و رساندن سطح دسترسی مردم به شبکه جهانی برای مدت یک هفته و تا سطح ۵ درصد، در جهان بی سابقه بوده است. در بسیاری از کشورها محدود کردن دسترسی‌ها به اینترنت مدت‌ها زمان میبرد، اما برای ایران قطع کامل دسترسی به اینترنت تنها ۲۴ ساعت طول کشیده است.
آلپ توکر رییس نت بلاک در توییتر خود قطع اینترنت در ایران را یکی از پیچیده‌ترین اختلالاتی خوانده که تا کنون توسط این سازمان رصد شده است. او گفته ایران به سادگی اینترنت را ظرف ۲۴ ساعت به طور کامل قطع کرده و این عجیب است. مجله اسلیت در گزارشی در این باره نوشته قطع کامل دسترسی به اینترنت مانند زدن یک دکمه کار ساده‌ای نیست. این کار مستلزم شناسایی نقاط اتصالات به اینترنت خارج از منطقهای است که به عنوان نقطه ترانزیت به داخل محسوب می‌شوند و سپس قطع این نقاط است. یا باید به روتر‌های خارجی‌ای که از سرور‌های بین المللی به داخل کشور ترافیک ارسال می‌کنند خبر بدهند که دیگر قادر به ارسال ترافیک به گیرندگان مد نظرشان نیستند.
این مجله در گزارش خود نوشته ایران از هر دو تاکتیک برای جلوگیری از ورود ترافیک خارج به داخل استفاده کرده است. برخی از تامین کنندگان خدمات اینترنتی به سادگی دریافت ترافیک از خارج را متوقف کردند و برخی نیز به سرور‌های خارجی‌شان اعلام کردند که دیگر نمی‌توانند به برای آی‌پی‌های ایرانی ترافیک جابجا کنند. از نظر اسلیت روش دوم بسیار موثر واقع شده است؛ چرا بسیاری از ترافیک‌ها در ایران توسط شرکت‌های بین المللی نظیر وریزون، تایم وارنر و لول ۳ تامین می‌شود. این کمپانی‌ها به اعلامیه‌هایی که از سوی شرکت‌های مشتری‌شان دریافت می‌کنند وابسته‌اند؛ به این معنا که با درخواست آن‌ها متوجه می‌شوند که به چه مقصدی باید ترافیک ارسال کنند. در نتیجه زمانی که یک ارائه دهنده خدمات اینترنتی در ایران اعلام کند که دیگر نیازی به دریافت ترافیک به مقصد آی پی‌های ایرانی ندارد، این کمپانی‌ها پیام را دریافت کرده و ارسال ترافیک را متوقف می‌کنند، اما اجرای این پیام کمی زمان میبرد؛ همان ۲۴ ساعتی که برای ایران طول کشید.
ایران و مصر در رده بهترین کشورها بر اساس سرعت قطع اینترنت!
تعداد ارائه دهندگان خدمات اینترنتی در ایران زیاد نیست، در نتیجه انجام فرآیند قطع دسترسی به اینترنت شدنی است. در سال ۲۰۱۲ جیم کو، موسس و تحلیلگر شرکت رنسیز که یک گروه اطلاعات اینترنتی است، کشورها را بر اساس توانایی‌شان برای قطع کامل دسترسی مردم به اینترنت دسته بندی کرد. این دسته بندی بر اساس تعدد شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت و ارتباط با شبکه‌های خارجی بود. ایران و مصر هر دو در رده دوم کشور‌هایی قرار داشتند که با کمتر از ۱۰ شرکت تامین کننده خدمات اینترنتی، قطعی اینترنت در آن‌ها از ریسک بالایی برخوردار است.
ایران در مقایسه با سوریه و اتیوپی که تنها یک یا دو شرکت تامین کننده وضعیت بهتری دارد. روسیه و آمریکا با بیش از ۴۰ شرکت تامین کننده، کمترین ریسک قطعی دسترسی کامل به اینترنت را دارند. این تحلیل متعلق به ۷ سال پیش است و از آن تاریخ تا کنون تغییرات زیادی در جهان اتفاق افتاده، اما ایران و روسیه از جمله کشور‌هایی بوده‌اند که در این مدت زیرساخت اینترنت ملی را تقویت کردند تا بتوانند در شرایط لازم دسترسی مردم به شبکه جهانی وب را مسدود کنند. این کار مستلزم همگون کردن شرکت‌های خدمات اینترنتی در داخل کشور است تا در شرایط لازم همه این شرکت‌ها ترافیک از خارج را قطع کنند.
براساس اعلام معاونت نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیوئی، شرکت ارتباطات زیرساخت تنها تامین‌کننده بین‌الملل پهنای باند اینترنت کشور است و شرکت‌های مخابرات ایران (TCI) و شرکت‌های مجاز دارنده پروانه ISDP از رگولاتوری مجاز هستند از شرکت ارتباطات زیرساخت، پهنای باند اینترنت را دریافت کنند.سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز با استناد به ماده ۷ قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مصوب ۱۳۸۲ مجلس شورای اسلامی از تجمیع معاونت امور مخابراتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و اداره کل ارتباطات رادیویی، به منظور ایفای وظایف و اختیارات حاکمیتی، نظارتی و اجرایی در بخش تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تأسیس شده است.سال گذشته فعالیت بسیاری از شرکت‌های اینترنتی که پیش از این مجوز لازم برای فعالیت را دریافت کرده بودند متوقف شد.
در میان شرکت‌هایی که از سازمان تنظیم و مقررات و ارتباطات رادیویی مجوز ارائه خدمات اطلاع رسانی و اینترنتی را دریافت کرده‌اند، علاوه بر مخابرات می‌توان به شرکت‌های «وب»، «گام نت»، «شاتل»، «صبا نت»، «آسیاتک»، «نوین آریا»، «پارس آنلاین»، «شرکت پیشگامان توسعه ارتباطات» و «سپنتا» اشاره کرد. شهریور ماه ۸۸ بود که کنسرسیوم توسعه اعتماد مبین، شرکتی متعلق به بنیاد تعاون سپاه و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) ۵۱ درصد از سهام شرکت مخابرات ایران را به ارزش ۷۸۰۰ میلیارد تومان خریداری کرد. در جریان تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران با توجه به قرار گرفتن نام سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی، سپاه پاسداران ناچار شد سهامش را در بسیاری از شرکت‌های زیرمجموعه خود برای جلوگیری قرار گرفتن در فهرست تحریم‌ها واگذار کند.