درحالی که اجرای دستورالعمل شورای پول و اعتبار در سال 1395 مبنی بر کاهش نرخ سود سپردههای بانکی به حداکثر 15 درصد باعث مهاجرت تدریجی سپردههای بانکی به سایر بازارها شد و یکی از بسترهای جهش ارزی سالهای 1396 و 1397 را رقم زد، آمارهای رسمی نشان میدهد که بخشی از نقدینگی دوباره به سوی بانکها بازگشته است.درواقع رکود بازارهای ارز و طلا و مسکن که روزی بالاترین بازدهی را به مردم میداد، باعث شده است تا بخشی از سرمایه گذاران سود بیدردسر بانکها را که از مالیات هم معاف است ترجیح دهند.
به غیراز آن دسته از سرمایه گذارانی که ریسک پذیری بیشتری دارند و بازار سرمایه را انتخاب کردهاند، عده زیادی حاضر به پذیرش ریسک نیستند و به دنبال دریافت سود تضمین شدهای هستند که هر ماهه به حساب آنها واریز میشود و میتوانند برای آن برنامهریزی کنند. همچنین رشد نقدینگی که هماکنون در مرز 2 هزار هزار میلیارد تومان رسیده نیز به رشد سپردههای بانکی انجامیده است. به اعتقاد کارشناسان، هدایت نقدینگی به بازارهای پول و سرمایه که میتواند کانالی مطمئن برای هدایت این نقدینگی به سمت تولید و رشد اقتصادی باشد، برهمین اساس درصورتی که این سرمایهها در بانکها به درستی مصرف شود آثار مثبتی به همراه خواهد داشت. با این حال به گفته صاحبنظران اقتصادی همواره خطر خروج سپردههای بانکی وجود دارد.
درصورتی که بازده سایر بازارهای رقیب به خصوص ارز، طلا و مسکن افزایش یابد بهطور قطع بخشی از سپردههای بانکی راه این بازارها را در پیش خواهند گرفت. بنابراین باقی ماندن این سپردهها و با استفاده از تجارب سالهای قبل نیازمند یک برنامهریزی دقیق توسط بانک مرکزی است. تازهترین آمار بانک مرکزی در خرداد ماه امسال نشان میدهد که رشد جذب سپرده توسط بانکها همچنان ادامه دارد و در حال افزایش است. درهمین راستا بانک مرکزی از افزایش 26.6 درصدی مانده سپردهها و 20.7 درصدی مانده تسهیلات بانکی خبر داد. گزارش بانک مرکزی از وضعیت کل مانده سپردهها و تسهیلات ریالی و ارزی بانکها و مؤسسات اعتباری در پایان خرداد سال 1398 حاکی از آن است که مانده کل سپردهها بالغ بر 2176 هزار میلیارد تومان شده است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل ۴۵۷۰.۷ هزار میلیارد ریال( 26.6 درصد) و نسبت به پایان سال قبل معادل 109 هزار میلیارد تومان (5.3 درصد) افزایش نشان میدهد. بیشترین مبلغ سپردهها مربوط به استان تهران با مانده 1181 هزار میلیارد تومان و کمترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد معادل5.7 هزار میلیارد تومان است.
مانده کل تسهیلات بالغ بر 1565 هزار میلیارد تومان است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل 268 هزار میلیارد تومان (20.7 درصد) و نسبت به پایان سال قبل 56 هزار میلیارد تومان (3.8درصد) افزایش داشته است. بیشترین مبلغ تسهیلات مربوط به استان تهران با مانده 1015 هزار میلیارد تومان و کمترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد معادل 5.3 هزار میلیارد تومان است. نسبت تسهیلات به سپردهها بعد از کسر سپرده قانونی 80.1 درصد است که نسبت به پایان خرداد 1397 و پایان اسفند این سال به ترتیب 4 و 1.2 واحد درصد کاهش نشان میدهد. نسبت مذکور در استان تهران 94.8 درصد و در استان کهگیلویه و بویراحمد 103.6 درصد است.
بانک مرکزی توضیح داده است که یکی از علل مهم بالا بودن رقم تسهیلات و سپردهها در استان تهران استقرار دفاتر مرکزی بسیاری از شرکتها و مؤسسههای تولیدی سایر استانها در استان تهران بوده و عمده فعالیتهای بانکی آنها توسط شعب بانکها و مؤسسههای اعتباری استان تهران انجام میشود.